این هم مسئله ای دیگر درباره بوشهر قدیم -یا حتی جدید- است که بالاخره حدود و ثغور محلات اصلی مرکز شهر کجاست؟ از نگاه تجربی که البته برای من سخت است، برای پیدا کردن این مرزهای جغرافیایی، می توان از چهار محله نام برد. کما اینکه چهار محل معروف هستند. اینها عبارتند از محله های؛ شنبدی، کوتی، دهدشتی و بهبهانی. یعنی هر بوشهری اصیلی خودش را منتسب به یکی از این چهار محل می کند. البته اینها به هم چسبیده اند و بافت به هم تنیده ای دارند. خانه ها قدیمی با معماری سنتی که ویژگی های خودشان را دارند.
اما پیدا کردن جای این محلات کمی دشوار است. البته برای یکی مثل من که بچه این محلات اصلی شهر نبودم. اما در کل می توان دو محله بهبهانی و دهدشتی را در سمت شرقی و شمالی -یا سمت گمرک بوشهر- در نظر گرفت و کوتی را در سمت غربی یا ساحل باز دریا و شنبدی را بیشتر مرکز شهر یا مثلث اصلی شهر. یا مثلا اگر خیابان ششم بهمن- انقلاب فعلی- را در نظر بگیریم بهبهانی و دهدشتی در سمت راست-در حالت ایستادن رو به قبله- و کوتی یا شنبدی و شیخ سعدون در سمت چپ. گرچه خود این خیابان نقشه قبلی را دستخوش تغییر کرده و در مقایسه با نقشه قدیمی-تصویر- مشخص است که دیگر آن ساماندهی قبلی وجود ندارد. ضمن اینکه بخش تیره تر نقشه فعلی باید قسمتی دهدشتی و بازار قدیم بوشهر باشد. اینکه در کوچه های باریک و تو در توی این چهار محل چطور می توان حدود را تشخیص داد نیاز به زندگی و زیست در محل دارد. البته این محلات خیلی با صفا هستند و به قول احمد رضا احمدی "عطری از قدیم دارد/ و خود نمی داند"
اما نکته دیگر اسم محلات است:
-بهبهانی و دهدشتی؛
-کوتی و شنبدی؛
معلوم است که هیچ کدام از اینها ربطی به شهر یا حتی استان بوشهر ندارند. بلکه مربوط به شهرها و مناطق دیگر حتی کشورهایی خاص می شوند. خوب بهبهانی که مشخص است از بهبهان، شهرستانی در استان خوزستان، می آید. و دهدشتی هم همان دهدشت کهکلویه. اما کوتی-کوت به معنای قلعه اسم مکان عربی است، کویت یعنی قلعه کوچک- و شنبدی-از شنبه نامی-اسم فرد عربیست.
در واقع همه این محلات در اصل مهاجر نشین بوده اند. یعنی اصل شهر بوشهر را مهاجرین ساخته اند. در مورد محله شنبدی مثلا این اسم نیای یک قبیله عرب است که حدود سیصد سال قبل از بحرین ابتدا به ریشهر در جنوب بندر بعد به خود بوشهر کوچ کرده اند و بانی آبادی این محل شده اند. همینطور تجار بهبهانی و دهدشتی که در زمان رونق این شهر به اینجا آمدند. البته کازرونی ها و شیرازی ها هم متعاقبا در این محلات ساکن شدند. و همینطور ارامنه، عراقی ها، زرتشتی ها، کلیمی ها و هندی ها در مجموع چند صد نفری در این محله ها زندگی می کرده اند. یعنی در اصل بوشهر همانطور که گفته شد شهری بدون تاریخ بلکه مهاجر نشینی است از ترکیب همه این ها. این هم به دلیل موقعیت تجاری و بندری است.
